Το πώς η Τεχνητή Νοημοσύνη ενσωματώνεται στην καθημερινότητα, ώστε να στηθούν οι αναγκαίοι μηχανισμοί επίλυσης των προβλημάτων γραφειοκρατίας, που συνεχίζουν να ταλαιπωρούν τους πολίτες, είναι το διακύβευμα της εποχής, σύμφωνα με τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρη Παπαστεργίου.
Όπως επισημαίνει στην συνέντευξή του στο Infocom στόχος είναι να αναζητηθούν όλοι θύλακες της γραφειοκρατίας, να απλοποιηθούν οι διαδικασίες και εν τέλει να κερδηθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών απέναντι στο δημόσιο.
«Δεν θέλουμε τεχνολογία για την τεχνολογία» σημειώνει σχετικά, «θέλουμε τεχνολογία που θα διορθώνει τα κακώς κείμενα της γραφειοκρατίας, ώστε ο πολίτης να νιώσει ότι πραγματικά απέναντι του υπάρχει ένα σοβαρό κράτος και μια σοβαρή κυβέρνηση, η οποία ενδιαφέρεται για τα μικρά και τα μεγάλα, τα σημαντικά και τα λιγότερο σημαντικά. Η τεχνολογία είναι ο επιταχυντής για να ανακτηθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών απέναντι στο κράτος».
Ο Δημήτρης Παπαστεργίου αναφέρεται στις προτεραιότητες του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης το 2024, σημειώνοντας ότι το wallet θα εμπλουτίζεται διαρκώς και με άλλα έγγραφα που είναι απαραίτητα στον πολίτη σε καθημερινή βάση, ώστε μέσω αυτού να γίνεται δυνατή η μεταβίβαση δεδομένων και όχι PDF.
Μιλά επίσης για τις αναγκαίες υποδομές στήριξης της τεχνολογικής αναβάθμισης του δημοσίου, για τις οποίες το επόμενο διάστημα θα γίνουν διαγωνισμοί, όπως, μεταξύ άλλων, ο υπερ υπολογιστής Δαίδαλος, για το πως θα κινηθεί το υπουργείο αναφορικά με τη φύλαξη των δεδομένων του, για τα έργα συνδεσιμότητας αλλά και για τα επόμενη βήματα στην κυβερνοασφάλεια.
Ολόκληρη η συνέντευξη έχει ως εξής:
Έχουν περάσει μερικοί μήνες από την ανάληψη των καθηκόντων σας ως υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, έπειτα από μια πετυχημένη πορεία στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Πόσο διαφορετικά είναι για εσάς;
Είναι διαφορετικά. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση (ΤΑ) έχει περισσότερη καθημερινότητα ενώ το υπουργείο λειτουργεί επιτελικά. Στο υπουργείο δεν βλέπεις άμεσα αποτελέσματα όπως με τις πράξεις σου στην ΤΑ. Από την άλλη πλευρά στο υπουργείο έχεις την ευθύνη και τη δυνατότητα πραγματικά να αλλάξεις την ζωή όλων των πολιτών της χώρας.
Και οι δύο θέσεις ευθύνης έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: Σου δίνουν τη δυνατότητα να δημιουργείς και να κάνεις πράγματα για τους πολίτες. Αυτή η ομορφιά είναι υπαρκτή και στις δύο περιπτώσεις.
Σας λείπει η επαφή με τον κόσμο που εκ των πραγμάτων στα Τρίκαλα ήταν πιο άμεση;
Η επαφή με τον κόσμο είναι πραγματικά όμορφη και στο βαθμό που μου το επιτρέπουν οι αυξημένες υποχρεώσεις μου συνεχίζω να την επιδιώκω. Ωστόσο, ασκώντας πιο επιτελική εργασία γνωρίζεις πως οι πράξεις και οι παραλείψεις σου μπορούν να επηρεάσουν ολόκληρη τη χώρα και αυτό σε γεμίζει ευθύνη, αλλά και δημιουργικό άγχος. Αντίβαρο στο τελευταίο είναι αυτό που σας είπα προηγουμένως. Η δυνατότητα που σου δίνεται να αλλάξεις, να βελτιώσεις τη ζωή των πολιτών.
Ποια είναι για εσάς η μεγαλύτερη πρόκληση σήμερα;
Το αυτονόητο, το διακύβευμα της εποχής που είναι η Τεχνητή Νοημοσύνη και το πως θα την ενσωματώσουμε στην καθημερινότητα. Το πως θα στήσουμε μηχανισμούς μαζί με τα άλλα υπουργεία για να λύσουμε προβλήματα που συνεχίζουν να ταλαιπωρούν τους πολίτες. Τώρα, θα μου πείτε, μιλάτε για Τεχνητή Νοημοσύνη και ο πολίτης ταλαιπωρείται περιμένοντας στην ουρά για το πέμπτο χαρτί μιας διαδικασίας που δεν έχει απλοποιηθεί.
Γεγονός είναι ότι υπάρχουν πολλές διαδικασίες που δεν έχουν ψηφιοποιηθεί, υπηρεσίες που είναι δύσκολες για τον πολίτη.
Η προσπάθεια μας είναι με μια κεντρική διαχείριση να αναζητήσουμε όλους τους θύλακες της γραφειοκρατίας. Στο πλαίσιο αυτό χρειάζεται και οι ίδιοι οι επαγγελματίες και οι πολίτες να μας επισημαίνουν τέτοιες περιπτώσεις για να επέμβουμε, σε συνεργασία με κάθε το κάθε υπουργείο που εμπλέκεται.
Ποιες είναι οι προτεραιότητες για το 2024;
Μέχρι τώρα η προσπάθεια με το gov.gr ήταν να ψηφιοποιήσουμε διάφορες διαδικασίες για να πάρουμε πιστοποιητικά με ένα κλικ από τον χώρο μας χωρίς άσκοπες μετακινήσεις. Ήταν μια τεράστια επιτυχία, ειδικά μέσα στην πανδημία. Το ζητούμενο όμως παράλληλα είναι να μην δημιουργήσουμε μια άλλης μορφής γραφειοκρατία, ψηφιακού τύπου αυτή τη φορά.
Για ποιο λόγο για παράδειγμα όταν ένας ιδιωτικός ή δημόσιος φορέας που ζητάει πιστοποιητικό γέννησης θα πρέπει να πάρει ένα ολόκληρο PDF και όχι τα συγκεκριμένα δεδομένα που χρειάζεται από αυτό, εννοείται λαμβάνοντας την άδεια μας.
Στόχος μας, λοιπόν, και προτεραιότητα είναι το wallet, να εμπλουτίζεται διαρκώς και με άλλα έγγραφα που είναι απαραίτητα στον πολίτη σε καθημερινή βάση ώστε μέσω αυτού να γίνει δυνατή η μεταβίβαση δεδομένων. Να μην χρειάζεται να εκδώσουμε πιστοποιητικά από το gov.gr. Όταν ένας δημόσιος ή ιδιωτικός φορέας, θα χρειάζεται να μάθει κάποιες πληροφορίες για εμάς για μια συναλλαγή να κάνει σχετικό αίτημα και εμείς θα αρκεί να το αποδεχτούμε για να αντληθούν τα απαραίτητα στοιχεία μέσω wallet.
Ποιο είναι το αποτύπωμα όλων αυτών τελικά;
Η Τεχνητή Νοημοσύνη θα πρέπει να διευκολύνει τον πολίτη στην καθημερινότητα, να νιώσει ότι ζει ευκολότερα και με μεγαλύτερη ασφάλεια. Η εφαρμογή της σε σειρά από τομείς όπως της πολιτικής προστασίας, της υγείας και βέβαια στην καρδιά του ελληνικού Δημοσίου, για να αντιμετωπίσουμε όλες αυτές τις διαδικασίες που ταλαιπωρούν τους πολίτες.
Θα έλεγα ότι το βασικότερο ζητούμενο – αποτύπωμα από την ψηφιοποίηση και την απλοποίηση διαδικασιών είναι να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη των πολιτών απέναντι στο δημόσιο. Δεν θέλουμε τεχνολογία για την τεχνολογία.
Θέλουμε τεχνολογία που θα διορθώνει όλα τα κακώς κείμενα της συσσωρευμένης γραφειοκρατίας, ώστε ο πολίτης να νιώσει ότι πράγματι απέναντι του υπάρχει ένα σοβαρό κράτος και μια σοβαρή κυβέρνηση, η οποία ενδιαφέρεται για τα μικρά και τα μεγάλα, τα σημαντικά και τα λιγότερο σημαντικά. Η τεχνολογία είναι ο επιταχυντής για να ανακτηθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών απέναντι στο κράτος.
Πριν λίγο διάστημα είχαμε την παρουσίαση της κυβερνητικής πρωτοβουλίας για την επιστολική ψήφο στις ευρωεκλογές. Γιατί επιστολή και όχι ψηφιακή διαδικασία;
Θα έλεγα ότι η επιστολική ψήφος είναι μία πρώτη στιγμή από το μέλλον για το πως θα ψηφίζουμε. Ναι, πράγματι το ακούω γιατί δεν πάμε κατευθείαν σε ψηφιοποίηση της διαδικασίας. Κατά τη γνώμη μου χρειάζεται πρώτα να πειστούμε ότι υπάρχει και άλλος τρόπος να ψηφίζουμε εκτός από αυτόν που γνωρίζουμε μέχρι τώρα, δηλαδή το να πάμε στην κάλπη.
Πιστεύω ότι η επιστολική ψήφος θα ανανεώσει το ενδιαφέρον των Ελλήνων για την πολιτική. Θα δώσει τη δυνατότητα στους απόδημους και σε όσους βρεθούν τις μέρες των εκλογών στο εξωτερικό να ψηφίσουν, αλλά και σ’ αυτούς στο εσωτερικό που δεν μπορούν να πάνε στην κάλπη για διάφορους λόγους.
Συνδυαστικά με την επιστολή ψήφο πάμε και σε ένα αναγκαίο ξεκαθάρισμα των μητρώων, ώστε, μεταξύ άλλων, να γνωρίζουμε ποια είναι η πραγματική αποχή. Σε κάποιες περιπτώσεις οι εκλογικοί κατάλογοι δεν είναι ενημερωμένοι, όπως π.χ. για τυχόν θανάτους συμπολιτών μας που διέμεναν στο εξωτερικό και σε όλο αυτό θα βοηθήσει και ο προσωπικός αριθμός.
Είναι πολύ νωρίς για να ανοίξουμε την κουβέντα για οτιδήποτε άλλο. Πρώτα πρέπει να λύσουμε τις πρώτες, εύλογες σε ένα βαθμό, ερωτήσεις και απορίες των Ελλήνων για τη διασφάλιση της μυστικότητας της εκλογής διαδικασίας.
Κυβερνοασφάλεια, θα προκάμουμε να ανταποκριθούμε σε ένα περιβάλλον εκθετικής ανάπτυξης της τεχνολογίας, αλλά και των κινδύνων από αυτή; Είθισται στη χώρα μας να νομοθετούμε και στην εφαρμογή να καθυστερούμε…
Η ευρωπαϊκή οδηγία NIS2 πρέπει να εφαρμοστεί και στην εθνική νομοθεσία έως τον Οκτώβριο του 2024. Με την ενσωμάτωσή της, ένα Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ) θα έχει την εποπτεία των κρίσιμων υποδομών, όπως αυτών που αφορούν την ενέργεια, τις επικοινωνίες κ.α., αλλά και θα διασφαλίσει άλλες πτυχές της καθημερινότητας του πολίτη, όπως την εφοδιαστική αλυσίδα στις βασικές ανάγκες π.χ. τις διατροφικές, η οποία μπορεί να απειληθεί από μια υβριδική απειλή.
Σήμερα η κυβερνοασφάλεια αποτελεί μέριμνα 4 διαφορετικών φορέων. Με την εφαρμογή της οδηγίας η «ομπρέλα» ασφάλειας και προστασίας θα απλωθεί σε περίπου 2.000 φορείς και οργανισμούς, στην Ελλάδα. Η Εθνική Αρχή Κυβερνοασφάλειας, είναι ουσιαστικά η μετατροπή της σημερινής Γενικής Διεύθυνσης του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης σε ξεχωριστό ΝΠΔΔ.
Ισχύει ότι πολλές φορές στην λεπτομέρεια κρύβονται τα προβλήματα γι’ αυτό και έχουμε προετοιμάσει και τα επόμενα στάδια, έπειτα από την ψήφιση του νομοσχεδίου, τις αναγκαίες υπουργικές αποφάσεις και έχουμε βρει το χώρο που θα στεγαστεί η Εθνική Αρχή Κυβερνοασφάλειας.
Ως προς τη στελέχωσή της ο βασικός πυρήνας ανθρώπων θα είναι το προσωπικό της σημερινής γενικής διεύθυνσης κυβερνοασφάλειας, ωστόσο, θα πρέπει να βρούμε επιπλέον επιστήμονες και δεξιότητες. Ταυτόχρονα χρειάζεται ειδικός εξοπλισμός και καινούργιες διαδικασίες. Η κυβερνοασφάλεια είναι μία κατεξοχήν υπόθεση διαδικασιών που θα πρέπει να ακολουθούνται από το δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα 24 ώρες το 24ωρο ώστε οποιαδήποτε απειλή να μας βρει έτοιμους.
Εκτιμώ ότι εντός του 2024 θα υπάρχει η διοικητική και υπηρεσιακή δομή για να βάλει τα πράγματα σε μία νέα σειρά.
Η χρήση της τεχνολογίας προϋποθέτει υποδομές. Η χώρα, ειδικότερα η εκπαιδευτική και ερευνητική κοινότητα, κάνει ένα σημαντικό βήμα, με την απόκτηση υπερ υπολογιστή…
Πράγματι οι εφαρμογές της Τεχνητής Νοημοσύνης χρειάζονται μεγάλη υπολογιστική ισχύ. Για να μπορέσουμε να μην είμαστε μόνο καταναλωτές τεχνολογίας, όπως είπε πρόσφατα και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, θα πρέπει να συμβάλλουμε στην επιστημονική γνώση. Το επιστημονικό και ερευνητικό προσωπικό μας πρέπει να έχει σύγχρονες υποδομές ώστε χωρίς κόστος να δοκιμάσει, να τρέξει, να πειραματιστεί και να παράγει τεχνολογία – καινοτομία.
Ο Δαίδαλος ο υπερ υπολογιστής που θα προμηθευτεί το Εθνικό Δίκτυο Τεχνολογίας και Έρευνας (ΕΔΥΤΕ) εξυπηρετεί τα παραπάνω, ενώ να σας θυμίσω πως το ΕΔΥΤΕ διαδραματίζει ένα σημαντικό ρόλο στον μετασχηματισμό του δημοσίου άρα το όφελος είναι συνολικό για όλο το οικοσύστημα. Θα εγκατασταθεί στο Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου και ένα σημαντικό τμήμα της δαπάνης για την προμήθειά του έχει εξασφαλιστεί από το Ταμείο Ανάκαμψης, έπειτα από την τελευταία αναθεώρηση.
Οι ανάγκες για υποδομές δεν τελειώνουν με τον Δαίδαλο προφανώς, π.χ. που θα αποθηκευτούν όλα αυτά τα δεδομένα που θα προκύψουν από τις ψηφιοποιήσεις;
Το υπουργείο όπως είναι γνωστό προκρίνει το υβριδικό cloud. Δεν είναι όλα τα δεδομένα «ευαίσθητα» και δεν έχουν όλα τον ίδιο βαθμό κρισιμότητας. Σήμερα η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων (ΓΓΠΣ) και το ΕΔΥΤΕ λειτουργούν data center, ενώ μικρό κομμάτι των δεδομένων φυλάσσεται σε public data center.
Χρειάζεται να σταθμίσουμε που φυλάμε τι, που έχουμε το back up ή τα αντίγραφα των εφαρμογών του δημοσίου. Έχουμε σχεδιάσει σημαντικά έργα για την ενίσχυση των υποδομών της ΓΓΠΣ συμπεριλαμβανομένων των κέντρων δεδομένων, τα οποία θα εξελιχθούν το επόμενο διάστημα.
Η συνδεσιμότητα επίσης παραμένει ένας τομέας που χρειάζεται ενίσχυση.
Το UFBB (Ultra Fast Broadband) πιστεύω έχει δρομολογηθεί. Είναι ένα σημαντικό έργο που ναι έχει καθυστερήσει ως προς τη διαδικασία, αλλά έρχεται να καλύψει με οπτική ίνα πολλές περιοχές της χώρας. Θα προχωρήσει με το τρέχον ΕΣΠΑ (2021 – 2027) ως προς τη χρηματοδότηση του δημοσίου, 235 εκατ. ευρώ. Ελπίζω, πως με την ευελιξία που πρέπει να διαθέτουμε θα μπορέσει το έργο αυτό να καλύψει περιοχές που δεν θα πάνε οι ιδιωτικοί φορείς.
Όσον αφορά το Σύζευξις 2 γίνεται μια μεγάλη προσπάθεια, και συμμετέχω προσωπικά σε όλες τις συσκέψεις που πραγματοποιούνται. Στόχος είναι να κουμπώσουμε τα κομμάτια του παζλ, τα δύο βασικά τις υποδομές μέσα στα κτίρια και τις γραμμές των παροχών, για να συντονιστούμε και να μην πάμε μόνο να καλύψουμε τις ασύμμετρες συνδέσεις, τις πιο εύκολες και πιο μικρές αλλά και τις συμμετρικές παροχές που έχουν ανάγκη οι μεγάλοι φορείς του Δημοσίου, π.χ. ο ΕΦΚΑ και η Αστυνομία. Οι σημαντικότεροι φορείς, αυτοί που έχουν τις μεγαλύτερες ανάγκες, πρέπει να καλυφθούν και αυτό αποτελεί προτεραιότητα μας. Το έργο δεν θα ολοκληρωθεί στα τέλη του 2025 αν δεν «τρέξουμε» συντονισμένα.
Οι πάροχοι στο μεταξύ περιμένουν τον δεύτερο κύκλο ενίσχυσης της ζήτησης για FTTH…
Για το Smart Readiness επιλύουμε ορισμένα ζητήματα εφαρμογής και για το επόμενο κουπόνι ενίσχυσης της ζήτησης βρισκόμαστε σε συζητήσεις, μεταξύ άλλων, και για την αύξηση του κονδυλίου που θα διατεθεί.
Το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης παράλληλα με Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) θα ρυθμίσει ό,τι αφορά τα υπέργεια δίκτυα οπτικών ινών, ώστε μέσω και αυτών να ενισχυθεί ο ανταγωνισμός. Για να μπορέσουμε να έχουμε ποιοτικότερη ευρυζωνικότητα και καλύτερες τιμές χρειάζεται να ενισχύουμε τον ανταγωνισμό και αυτό πρέπει να γίνει οργανωμένα.
Είστε αισιόδοξος όσο αφορά την ολοκλήρωση των έργων ΤΠΕ εντός των χρονοδιαγραμμάτων;
Αισιόδοξος είμαι, αλλά πιστεύω πως θέλει πολύ δουλειά, χρειάζεται να πιέσουμε πολύ περισσότερο τους αναδόχους και το ίδιο το υπουργείο για να παραχθούν σωστά έργα και να μην χαθούν χρήματα. Η Κοινωνία της Πληροφορίας (ΚτΠ) είναι ένας πολύ χρήσιμος βραχίονας και κρίσιμος κρίκος στην αλυσίδα των έργων. Μια από τις κινήσεις ενίσχυσής της στο σκέλος του στελεχιακού δυναμικού ήταν η απόφαση να προσλάβει μέσω διαγωνισμού ιδιωτικούς φορείς για την παρακολούθηση των έργων.
Η συνέντευξη δημοσιεύθηκε στο τεύχος 220, Ιανουάριος 2024, του περιοδικού Infocom
