Από τα πλέον επιτυχημένα στελέχη των τηλεπικοινωνιών, με συσσωρευμένη εμπειρία στην αγορά σε θέσεις-κλειδιά, ο Νάσος Ζαρκαλής λύνει τις απορίες μας σχετικά με το παρόν και το μέλλον της εταιρίας που διοικεί, αλλά και μέσα από μια γενικότερη οπτική που έχει για τον κλάδο.
Οπαδός της απλότητας και των στοχευμένων ενεργειών, δεν διστάζει να βάλει το δάκτυλο επί των τύπο των ήλων, αποδεικνύοντας ότι στο φετινό Infocom, άξια έλαβε τον τίτλο “Manager of the Year”.
I-C: Μέσα σε αυτή τη δύσκολη οικονομικά συγκυρία, ποιες κινήσεις έχετε κάνει για να στηρίξετε το συνδρομητή της WIND;
Όπως ανέφερα και στη διάρκεια του πρόσφατου συνεδρίου σας, η WIND έκανε μια διαπίστωση και πήρε μια απόφαση που υπήρξαν καθοριστικές για το μέλλον της εταιρείας. Πρώτα από όλα, διαπιστώσαμε εγκαίρως ότι το οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον μας άλλαζε, μεταβαλλόταν ραγδαία, δημιουργώντας τελείως νέες συνθήκες στην αγορά τηλεπικοινωνιών και στη συμπεριφορά του καταναλωτή. Οι εξελίξεις όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στο παγκόσμιο τοπίο των τηλεπικοινωνιών απαιτούσαν και απαιτούν γρήγορα αντανακλαστικά και αναπροσαρμογή από τους παρόχους. Με αυτά τα δεδομένα πήραμε την απόφαση να κάνουμε μια γενναία αλλαγή στον τρόπο λειτουργίας της εταιρείας, έχοντας και την απόλυτη στήριξη των μετόχων μας που την περίοδο εκείνη (2010) είχαν μόλις επενδύσει περίπου 800€ εκατ. για να αποκτήσουν τη WIND.
Εργαστήκαμε εντατικά για να δημιουργήσουμε ένα νέο μοντέλο τηλεπικοινωνιακού παρόχου και μέσα σε σύντομο διάστημα κάναμε σημαντική πρόοδο. Απλοποιήσαμε τη δομή μας, μειώσαμε το κόστος λειτουργίας μας και επανασχεδιάσαμε όλα μας τα προϊόντα με γνώμονα τη μέγιστη δυνατή οικονομία για τους πελάτες μας. Μπορέσαμε έτσι να δώσουμε περισσότερες και πιο προσιτές επιλογές στους συνδρομητές μας ώστε το σλόγκαν μας «Επικοινωνία Για Όλους» να αναφέρεται σε πραγματικές προσφορές. Βεβαίως η διαδικασία αυτή που σας περιέγραψα είναι διαρκής, αλλάζουμε και εξελισσόμαστε όπως και το περιβάλλον γύρω μας.
I-C: Ποιο είναι το feedback που λαμβάνετε όσον αφορά στην αναβάθμιση του 3G δικτύου σας;
Θεωρώ ότι η στρατηγική μας επιλογή να αφιερώσουμε ένα μεγάλο μέρος των διαθέσιμων κεφαλαίων μας για να χτίσουμε το πιο γρήγορο δίκτυο στην χώρα έχει ήδη φέρει καρπούς. Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους. Μέσα σε ένα χρόνο από την έναρξη του έργου αναβάθμισης των υποδομών μας η κίνηση δεδομένων στο νέο 3G δίκτυο της WIND είχε διπλασιαστεί πανελλαδικώς. Πιστεύουμε ότι η χρήση δεδομένων θα συνεχίσει να αυξάνεται και στην Ελλάδα με προοπτική να αποτελέσει εξίσου σημαντική πηγή εσόδων για τους παρόχους με τη βασική υπηρεσία φωνής. Ως WIND είμαστε πολύ καλά τοποθετημένοι για να αξιοποιήσουμε αυτήν την τάση τόσο από πλευράς υποδομών όσο και από πλευράς εμπορικής πολιτικής. Έχουμε την κατάλληλη τιμολογιακή πολιτική αλλά και μια πολύ ευρεία γκάμα επιλογών σε φορητές συσκευές που κατά κύριο λόγο οι καταναλωτές τις χρησιμοποιούν για να συνδέονται στο Internet (smartphones, tablets, notebooks, κλπ.). Για μένα είναι σαφές ότι στο πεδίο της κινητής τηλεφωνίας θα δοθούν δύο μάχες. Αυτή της οικονομίας, η οποία όμως ξεφεύγει από τον στείρο πόλεμο τιμών και πάει στην πραγματική αξία που μπορεί ο πάροχος να δώσει στον πελάτη του και αυτή των δεδομένων, του mobile Internet. Η WIND είναι πολύ δυνατή και στα δύο μέτωπα πλέον.
I-C: Το τελευταίο χρονικό διάστημα ο ανταγωνισμός προβάλει έντονα τη δραστηριοποίηση του στο 4G. Πως το σχολιάζετε;
Κανείς πάροχος στην Ελλάδα δεν έχει ακόμη μεταβεί στο 4G, όπως πολύ καλά γνωρίζετε. Σαφώς είμαστε ένας κλάδος τεχνολογικός και ως τέτοιος παρακολουθούμε τις εξελίξεις στη βιομηχανία μας ώστε να προσφέρουμε στους συνδρομητές μας ολοένα και πιο σύγχρονες, καλύτερες υπηρεσίες. Παραδοσιακά η ελληνική αγορά κινητής τηλεφωνίας ακολουθεί τις διεθνείς τεχνολογικές εξελίξεις χωρίς καθυστέρηση, μάλιστα η WIND ήταν πάντα πρωτοπόρος σε νέες τεχνολογίες. Η 4η γενιά κινητής τηλεφωνίας μας αφορά για τους λόγους που ανέλυσα πριν, και όπως οι ανταγωνιστές μας εξετάζουμε στην παρούσα φάση το πως θα εντάξουμε τη μετάβαση στην επόμενη γενιά μέσα στον στρατηγικό σχεδιασμό μας. Τεχνολογικά μπορώ να πω ότι είμαστε ήδη ένα βήμα μπροστά καθώς το σύνολο του νέου 3G δικτύου μας είναι 4G ready, με μια απλή αναβάθμιση λογισμικού.
Ωστόσο η τεχνολογία δε μπορεί και δεν πρέπει να λειτουργεί ανεξάρτητα από τις ανάγκες των καταναλωτών, από την πορεία και τις συνθήκες της αγοράς. Έχουμε κάνει στο παρελθόν το λάθος να είμαστε technology-driven κλάδος. Παρασυρθήκαμε από τις δυνατότητες της τεχνολογίας και εισάγαμε στην αγορά καινοτομίες που είτε ο συνδρομητής δε χρειαζόταν, είτε δε μπορούσε να καλύψει οικονομικά. Διαπιστώσαμε όμως ότι όσο συναρπαστική και αν είναι μια νέα τεχνολογία, ο καταναλωτής δεν πρόκειται να την αγκαλιάσει αν δεν είναι έτοιμος, αν δεν είναι κατάλληλο το timing. Τώρα διανύουμε μια ιδιαίτερα ευαίσθητη περίοδο που τυχόν πρόωρες κινήσεις εντυπωσιασμού μπορεί να επιφέρουν ιδιαίτερα αρνητικά αποτελέσματα. Δικό μας μέλημα είναι να φέρουμε στην αγορά και στον καταναλωτή την τεχνολογία που χρειάζεται, την σωστή στιγμή, ώστε όλα τα μέρη της εξίσωσης να αντλήσουν τη μεγαλύτερη δυνατή αξία.
I-C: Θεωρείτε ότι η συνεργασία σας με τα Public θέτει ζητήματα εσωτερικού ανταγωνισμού εντός του εμπορικού σας δικτύου;
Καθόλου. Είναι μια στρατηγική συνεργασία μεγάλης αξίας για όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, τη WIND, τον όμιλο Πάνου Γερμανού και τους εμπορικούς μας συνεργάτες. Όταν συνάψαμε τη συμφωνία λάβαμε πολύ σοβαρά υπόψη τις ανάγκες του δικτύου συνεργατών WIND καθώς και την επόμενη μέρα όπως θα διαμορφωνόταν μετά τη συνεργασία με τα καταστήματα του ομίλου Γερμανού. Δημιουργούμε συνέργιες με τη δική μας αλυσίδα και κυρίως αξιοποιούμε την τεχνογνωσία του ομίλου Γερμανού στη λιανική αγορά για να ενισχύσουμε την παρουσία και την δυναμική των καταστημάτων WIND.
I-C: Αν τεθεί θέμα ψηφιακού μερίσματος εντός του 2013, ποια θα είναι η θέση της WIND;
Η θέση μας είναι ξεκάθαρη: η ελληνική αγορά τηλεπικοινωνιών διανύει φέτος το τέταρτο έτος συνεχιζόμενης ύφεσης, έχοντας στο διάστημα αυτό χάσει το μισό σχεδόν της αξίας της. Παρ’ ολ’ αυτά επενδύσαμε δεκάδες εκατομμύρια την χρονιά που μας πέρασε για να ανανεώσουμε τις άδειες κινητής τηλεφωνίας και συνεχίζουμε να επενδύουμε σε υποδομές. Η σημασία αυτής της συμπεριφοράς για την ελληνική οικονομία πρέπει επιτέλους να γίνει αντιληπτή από την πολιτεία και να δοθεί στον κλάδο μας το απαραίτητο περιθώριο για να είναι βιώσιμες οι επενδύσεις μας. Στο πλαίσιο αυτό θεωρώ ότι δεν πρέπει να ανοίξει η συζήτηση για το ψηφιακό μέρισμα εντός του 2013. Οι ελληνικές τηλεπικοινωνίες δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως μία γραμμή εσόδων στον εκάστοτε προϋπολογισμό αλλά αντίθετα πρέπει να λάβουν από το κράτος την πολιτική, φορολογική και ρυθμιστική αντιμετώπιση που αρμόζει σε έναν κλάδο με αναπτυξιακό προσανατολισμό και μακροπρόθεσμη προοπτική.
I-C: Υπάρχει έντονη φημολογία –σε βαθμό βεβαιότητας– για ένα νέο κύκλο συγχωνεύσεων στην Ελληνική αγορά τηλεπικοινωνιών. Ποιες είναι οι προσδοκίες και η στρατηγική της WIND για την «επόμενη» ημέρα;
Με την υποστήριξη των μετόχων της η WIND κατόρθωσε να μπει σε μια τροχιά ανάκαμψης και σήμερα είμαστε μια υγιής και οικονομικά εύρωστη εταιρεία, ο μόνος πάροχος τηλεπικοινωνιών που λειτουργεί χωρίς δανεισμό. Πλέον στόχος μας είναι να διασφαλίσουμε την μακροπρόθεσμη ευημερία της εταιρείας και να δημιουργήσουμε προϋποθέσεις ανάπτυξης ακόμη και μέσα στην κρίση. Η συμφωνία μας με τον όμιλο Πάνου Γερμανού εντάσσεται στο πλαίσιο αυτό και χωρίς αμφιβολία ενισχύει σημαντικά την παρουσία μας στην αγορά. Όμως δεν εφησυχάζουμε. Αναζητούμε και εξετάζουμε όλες τις πιθανές ευκαιρίες της αγοράς για να κάνουμε τη WIND μεγαλύτερη και πιο δυνατή. Στην περίπτωση της Forthnet είδαμε μια τέτοια ευκαιρία και γι’ αυτό έχουμε καταθέσει στην διοίκησή της συγκεκριμένη πρόταση, η οποία θεωρούμε ότι αναγνωρίζει την αξία του τομέα σταθερής τηλεφωνίας της και δημιουργεί συνέργιες με πολλαπλά οφέλη τόσο για τις εταιρείες όσο και για τους πελάτες μας.
I-C: Στο χώρο της σταθερής οι εξελίξεις σταδιακά οδηγούν σε υπηρεσίες cloud. Ποια είναι η τοποθέτηση της WIND στη συγκεκριμένη αγορά;
Ήδη προσφέρουμε σχετικές υπηρεσίες σε εταιρικούς πελάτες μας και σχεδιάζουμε την επέκτασή τους. Οι υπηρεσίες cloud είναι ένα ακόμη παράδειγμα τεχνολογίας που η WIND παρακολουθεί και αξιοποιεί προς όφελος των συνδρομητών της. Όπως σας είπα στο επίκεντρο του σχεδιασμού μας είναι οι ανάγκες των πελατών μας και για να τις καλύψουμε θα αξιοποιήσουμε όλες τις διαθέσιμες τεχνολογίες.
I-C: Οι τελευταίες εξελίξεις στο μέτωπο του VDSL δείχνουν ότι οι εναλλακτικοί πάροχοι είναι εγκλωβισμένοι σε margin squeeze. Ποιες είναι οι ενέργειες που θα ακολουθήσει η WIND ώστε να δραστηριοποιηθεί κερδοφόρα στη συγκεκριμένη αγορά;
Ανοίγετε μια μεγάλη συζήτηση για την αγορά της σταθερής τηλεφωνίας. Το ζήτημα του VDSL δεν είναι απλό και δυστυχώς βλέπουμε ότι δεν αντιμετωπίζεται με τη δέουσα προσοχή από τον ρυθμιστή.
Η WIND τα τελευταία χρόνια έχει επενδύσει δεκάδες εκατομμύρια για να χτίσει υποδομές σταθερής τηλεφωνίας & ευρυζωνικού Internet πανελλαδικά και να προσφέρει υπηρεσίες από το δικό της δίκτυο. Χάρη στις επενδύσεις αυτές, όπως και αντίστοιχες από άλλους παρόχους, δημιουργήθηκε πραγματικός ανταγωνισμός στην αγορά της σταθερής και ο συνδρομητής απέκτησε επιλογές που φάνταζαν εξωπραγματικές τις εποχές του μονοπωλίου.
Οι νέοι πάροχοι έφεραν την αγορά της σταθερής στο υψηλό επίπεδο που είναι σήμερα, χωρίς βεβαίως να παραγνωρίζουμε και τον καθοριστικό ρόλο της ρυθμιστικής αρχής που διασφάλισε συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού. Αυτό είναι το ζητούμενο και για το VDSL. Πρέπει η ΕΕΤΤ να κινηθεί πολύ προσεκτικά στην ανάλυση της αγοράς και να αποφύγει βιαστικές κινήσεις που θα έχουν ως μόνο αποτέλεσμα τη δημιουργία στρεβλώσεων οι οποίες θα στοιχειώσουν για τα επόμενα χρόνια την ανάπτυξη της σταθερής τηλεφωνίας.
Ως WIND, με τα δεδομένα που έχουμε ως τώρα στη διάθεσή μας, διαπιστώσαμε ότι είναι αδύνατη η προσφορά υπηρεσιών VDSL χωρίς να είναι επιζήμια για τους άλλους παρόχους ή χωρίς να υπάρχει σταυροειδής επιδότηση μεταξύ υπηρεσιών κάτι που ως γνωστό απαγορεύεται.
Αναμένουμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τη νέα ανάλυση της αγοράς VDSL από την ΕΕΤΤ όπως, όπως ειπώθηκε στο συνέδριο Infocom από τον πρόεδρο της Αρχής για να τοποθετηθούμε συνολικά. Για να μην υπάρχει όμως περιθώριο αμφισβήτησης, θέλω ξεκάθαρα να δηλώσω ότι η μετάβαση στα νέα δίκτυα όπως π.χ. το VDSL αποτελεί στρατηγική επιλογή της WIND. Συνεχίζουμε τις επενδύσεις μας σε δίκτυα νέας γενιάς, ήδη προσφέρουμε πιλοτικές υπηρεσίες VDSL σε συνδρομητές μας μέσω LLU και επιθυμούμε να προχωρήσουμε στην εμπορική διάθεση υπηρεσιών VDSL το συντομότερο δυνατό. Αυτό όμως πρέπει να γίνει με συνθήκες που θα διασφαλίζουν το όφελος όχι μόνο των παρόχων αλλά κυρίως του καταναλωτή.
I-C: Στη διάρκεια του συνεδρίου αναφερθήκατε και στην προοπτική του λειτουργικού διαχωρισμού ως μία λύση δίκαιη για όλους τους παρόχους.
Πράγματι. Θεωρούμε ότι είναι μία επιλογή που πρέπει να εξετάσει σοβαρά ο ρυθμιστής. Έχει υλοποιηθεί ήδη σε άλλες αγορές όπως η βρετανική και έχει λειτουργήσει εξαιρετικά. Ας εξετάσουμε το ενδεχόμενο να είναι αυτή η βέλτιστη λύση για τα ζητήματα που αντιμετωπίζει η αγορά της σταθερής στη χώρα μας. Δεν πρέπει πλέον να υπάρχουν ταμπού στις τηλεπικοινωνίες.
I-C: Πως θεωρείτε ότι θα κλείσει το 2012 για τη WIND Ελλάς και ποιες είναι οι προοπτικές της αγοράς για το 2013;
Παρά τις τεράστιες και γνωστές δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο κλάδος, η WIND όπως προείπα παραμένει εύρωστη οικονομικά. Διαθέτουμε θετικές ταμειακές ροές και ισχυρή ρευστότητα ενώ αναφορικά με το EBITDA θα κλείσουμε τη χρονιά σύμφωνα με τις προβλέψεις μας. Έχουμε κατορθώσει να κρατήσουμε τα οικονομικά μας τακτοποιημένα και αυτό μας ικανοποιεί γιατί αποδεικνύεται ότι το μοντέλο λειτουργίας μας, όχι μόνο είναι βιώσιμο υπό δύσκολες συνθήκες, αλλά έχει τη δυνατότητα να χρηματοδοτεί την ανάπτυξή μας. Τώρα για το 2013, εκτιμώ ότι κανείς δε μπορεί με βεβαιότητα να προβλέψει τη σταθεροποίηση της αγοράς, πόσο μάλλον να μιλήσει για ανάκαμψη. Η καταναλωτική συμπεριφορά θα συνεχίσει να είναι πολύ συντηρητική και προσεκτική, οι πελάτες θα αναζητήσουν ακόμη μεγαλύτερη οικονομία. Επιπλέον, θα μας επηρεάσουν οι ευρύτερες πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις. Ευελπιστώ ότι τουλάχιστον οι παράγοντες της αγοράς, πρωτίστως η ρυθμιστική αρχή και η πολιτεία αλλά και οι ίδιοι οι πάροχοι, θα κινηθούμε με γνώμονα το μακροπρόθεσμο συμφέρον για όλους τους ενδιαφερόμενους.
I-C: Πως βλέπουν οι μέτοχοι σας τη διαμόρφωση του μακροοικονομικού κλίματος στην Ελλάδα;
Από τη στάση εμπιστοσύνης που διατηρούν απέναντι στη WIND και την υποστήριξη που προσφέρουν στην εταιρεία, γίνεται αντιληπτό ότι οι μέτοχοί μας πιστεύουν στις δυνατότητες της ελληνικής οικονομίας να ξεφύγει από τη δίνη της κρίσης. Βεβαίως ανησυχία υπάρχει, όχι για τη WIND – δεν έχουμε νιώσει ούτε μια στιγμή να αμφισβητούν την αξία της επένδυσής τους στη χώρα μας- αλλά για την αγορά και τις πολιτικές εξελίξεις τις οποίες παρακολουθούν πολύ στενά. Ως ξένοι επενδυτές, έχουν ασφαλώς εντοπίσει και αντιμετωπίσει τα δομικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας. Γραφειοκρατία, έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού από την πολιτεία, υπερβολική φορολόγηση, νομοθετική αστάθεια, όλα αυτά που χρόνια τώρα φωνάζουμε ότι πρέπει να επιλυθούν αν θέλουμε ως χώρα να προσελκύσουμε ξένα κεφάλαια και να γίνουν επενδύσεις. Οι μέτοχοί μας θέλουν να δουν θετικές αλλαγές όχι μόνο στα νούμερα της ελληνικής οικονομίας αλλά κυρίως στο πλαίσιο μέσα στο οποίο καλούνται να λειτουργήσουν οι επενδυτές και οι επιχειρηματίες στην Ελλάδα.